KAPARİNİN PAZAR DURUMU

90 lı yıllarda başlayan beslenmedeki arayışlar ve insanların kendi sağlıkları için arayış içine girmeleri neticesinde gıda maddeleri üzerinde çalışmalar fazla önem kazanmıştır. İlaç, parfümeri ve gıda sektöründe bitkisel ürünlere olan talep sürekli olarak artış göstermektedir. Kapari yeterli ve dengeli beslenmede vitamin ve mineral maddelerin bitkisel ürünlerden sağlanması konusunda ön plana çıkmıştır.

Ülkemizde değişik bölgelerde, gebere otu, gebre, yılan karpuzu ve Keper gibi değişik isimlerde bilinen Kapari, Akdeniz ikliminin hâkim olduğu bölgelerde doğal olarak yetişen, çalımsı, dikenli ve çok yıllık bir bitkidir. Ekonomik ömrü ortalama 25–30 yıl olup, doğadan toplanması Haziran-Eylül aylarında yapılmaktadır. Türkiye’de, Çalı ve dik görünümünde olan Capparis ovato, ve yayılıcı olan Capparis spinosa olmak üzere iki türü mevcuttur. Ayrıca ürün kalitesi yönünden 3 grup ürün vardır.

Bunlar; 1-Ege ürünü 2- Akdeniz ürünü 3- Güneydoğu ürünü olarak adlandırılır.

Toprak istekleri bakımından seçici olmaması, fakir ve kireçli yerlerde, taşlık, kayalık, toprak miktarı az olan arazilerde yetişebilmesi, kurağa dayanıklılığı, tarım dışı olarak kabul edilen bu alanların ekonomik olarak değerlendirilmesinde, kapariyi oldukça uygun bir bitki konumuna getirmektedir.

Ayrıca, çok yıllık derin köklü ve yayılıcı özelliği ile iyi bir erozyon kontrol bitkisidir. Kapari her şeyi ile değerli bir bitkidir. Dal uçları, tomurcukları ve karpuzcukları (meyveleri) gıda sektöründe, yaprakları, sertleşmiş dalları, kökleri de ilaç, boya ve kozmetik sanayinde değerlendirilmektedir.

Türkiye’de fazla bir tüketim alışkanlığı olmayan kaparinin son yıllarda ihracatının, dolayısıyla ekonomik öneminin arttığı dikkati çekmektedir. Başta İspanya olmak üzere Batı ülkelerinin çoğu kaparinin alıcısıdır. Ülkemizde de ilk sırada İzmir olmak üzere İstanbul, Bursa, Gaziantep, Denizli, Antalya ve Mersin’den çeşitli firmalar ihracat yapmaktadır. Ülkemizde yılda ortalama 4000-5000 ton arasında kapari ihracatı gerçekleşmektedir.

Toplanan tomurcukların iç piyasadaki tüketimi yok denecek kadar azdır. İç piyasalarda sadece bazı büyük süper marketlerin vitrinlerinde görülmekte olup, ayrıca yabancılara hizmet veren büyük otellerde de tüketimin artışı gözlenmektedir. Öte yandan, tamamına yakını ihraç edilen kapari önemli bir döviz geliri sağlamaktadır. İzmir’de ikisi İspanyol olmak üzere 4 ihracatçı firma bulunmaktadır. Bu firmaların örgütlediği toplayıcıların, oluşturulan toplama birimlerine getirdikleri doğadan toplanan kapari tomurcukları ya yerli gıda üreticilerine ya da ihracatçı firmalara satılmaktadır. Burada, firma eksperleri toplandığı yöreye, kalibresine ve kalitesine göre fiyat belirlemektedir. Doğadan toplanan tomurcuklar dış Pazar talebine bağlı olarak, çaplarına göre 6 grupta toplanır.

Bunlar;

• 7 mm (1 numara)
• 7-8 mm (2 numara)
• 8-9 mm (3 numara)
• 9-10 mm (4 numara)
• 11-13 mm (5 numara)
• 13-14 mm (6 numara) olup, en kıymetlisi 1 numara olandır.